หมู่บ้านเบญจรงค์ดอนไก่ดี อ.กระทุ่มแบน จ.สมุทรสาคร

วันที่ 4 พย 57

เครื่องเบญจรงค์จากฝีมือคนในหมู่บ้านเบญจรงค์ดอนไก่ดี สินค้า OTOP ผลิตภัณฑ์เซรามิก เครื่องลายคราม

พิกัด 13 38.5892N 100 15.222E

การเดินทาง

จากกรุงเทพ วิ่งทางหลวงแผ่นดิน 35 หรือ ถนน พระรามสอง ออกจากกรุงเทพ

มาเลี้วยซ้ายเข้า ทางหลวงแผ่นดิน 3091 ถนน เศรษฐกิจ 1 แล้วเลี้ยวซ้ายไป หมู่บ้านดอนไก่ดี

ผู้ผลิตเครื่องเบญจรงค์เก่าแก่ของสมุทรสาคร เชิญมาสอนลวดลายบนเครื่องถ้วยชาม ต่อมาในปี พ.ศ. 2532 โรงงานฯ ประสบภาวะขาดทุนต้องปิดกิจการ เพื่อความอยู่รอด ช่างเขียนลายเบญจรงค์จึงต้องรวมกลุ่ม โดยนำองค์ความรู้และทักษะการทำเครื่องเบญจรงค์มาประยุกต์ใช้ ภายใต้กลุ่มหมู่บ้านเบญจรงค์ดอนไก่ดี ด้วยรูปแบบลวดลายเฉพาะตัวที่เป็นเอกลักษณ์ เครื่องเบญจรงค์ที่นี่จึงได้รับการคัดสรรเป็นสุดยอดหนึ่งตำบล หนึ่งผลิตภัณฑ์ จากความทุ่มเทส่งผลให้ในปี 2550 หมู่บ้านเบญจรงค์ดอนไก่ดี ได้รับรางวัลชุมชนดีเด่นทางด้านการท่องเที่ยว รางวัลอุตสาหกรรมท่องเที่ยวไทย จาก ททท.นอกจากนี้ชาวชุมชนยังได้พัฒนาฝีมือการทำเครื่องเบญจรงค์อย่างต่อเนื่องและประณีตสวยงามจนได้รับการคัดเลือกเป็นย่านการค้าจังหวัดสมุทรสาครอีกด้วย

คุณอุไร แตงเอี่ยม ประธานกลุ่มหมู่บ้าน เบญจรงค์ ดอนไก่ดีกล่าวถึงกลุ่มหมู่บ้านฯว่า เดิมเป็นหมู่บ้านเล็กๆ ที่ทำเครื่องเบญจรงค์อยู่แล้ว และทางราชการก็ส่งเสริมโดยการส่งผลงานของทางหมู่บ้านเข้าประกวด จนได้รับรางวัลหมู่บ้านหัตถกรรมดีเด่น

พี่แดง

เอกลักษณ์อันโดดเด่นของลวดลายที่ปรากฏอยู่บนเครื่องเบญจรงค์ของที่นี่ กลายมาเป็นจุดประทับใจ คำว่า เบญจรงค์ นั้นแปลว่า ห้าสี ชามเบญจรงค์ จึงหมายถึง ชามที่เขียนด้วยสีห้าสี แต่ที่ปรากฎใช้มีสีตั้งแต่ 3 สี ขึ้นไปจนถึง 8 สี สีหลักได้แก่ แดง เหลือง ขาว ดำ เขียว หรือน้ำเงิน และสีอื่นๆ ได้แก่ ม่วง แสด น้ำตาล ฯลฯ

ต้นกำเนิดของเครื่องเบญจรงค์ได้ใช้สีวาดระบายเพียง 3 สี ต่อมาได้พัฒนาเครื่องเบญจรงค์มี 5 สี คือ สีขาว สีเหลือง สีดำ สีแดง และสีเขียว ( คราม ) ดังนั้น ชื่อที่เรียกว่า “ เบญจรงค์ ” หมายถึง เครื่องเคลือบที่มีการวาดสีลงไป 5 สี ปัจจุบันมีการใช้สีมากกว่า 30 สี เครื่องเบญจรงค์มีการออกแบบลวดลายต่าง ๆ ด้วยการวาดสี 5 สี ลวดลายที่เป็นที่รู้จักได้แก่ ลายกนก ลายพุ่มข้าวบิณฑ์ ลายเทพพนม ลายนรสิงห์ รวมตลอดถึงลวดลาย

พี่อุไร

เครื่องเบญจรงค์มีการพัฒนาด้านลวดลาย เช่น ลายน้ำทอง ซึ่งเป็นเอกลักษณ์เฉพาะของเครื่องเบญจรงค์ไทยที่ใช้สีทองนำมาตัดเส้นก่อให้ เกิดลวดลายที่สวยงามเป็นเอกลักษณ์ทรงคุณค่าและถือว่าเป็นมรดกของประเทศชาติ ที่น่าหวงแหนและอนุรักษ์ โดยลายน้ำทองนี้ นิยมในประเทศจีน ในสมัยราชวงศ์ชิง ใน รัชสมัยของพระเจ้า คังซี (พ.ศ. 2205-2266) และพระเจ้าหย่งเจิ้น (พ.ศ. 2266-2279) ตรงกับรัชสมัยของสมเด็จ พระนารายณ์มหาราชจนถึงรัชสมัยพระเจ้าท้ายสระซึ่งในสมัยนี้มีการสั่งทำ เครื่องถ้วยลายน้ำทอง จากประเทศญี่ปุ่นด้วย เครื่องถ้วยลายน้ำทองได้รับความนิยมมากในสมัยรัชกาลที่ 2 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์